Vrede
afdwingen en bewaren
Koninklijke Marine in Koreaanse wateren
In de vroege morgen van zondag 25 juni 1950
overschreden Noord-Koreaanse troepen de grens met hun zuiderbuur en begon de Koreaanse oorlog.
Een bloedig conflict dat zich voortsleepte tot de wapenstilstand van juli 1953. Noord-Korea wist zich in deze strijd gesteund door de Sovjetunie en de Volksrepubliek China, Zuid-Korea vooral door de Westerse landen.
Omdat de Verenigde Naties vooralsnog weigerden de in 1949 uitgeroepen communistische Volksrepubliek te erkennen, boycotte Moskou in die dagen uit solidariteit de vergaderingen van de VN.
Achteraf bleek dat een kapitale blunder. Want toen de Veiligheidsraad op 7 juli 1950 een veroordeling uitsprak over Noord-Korea en alle VN-leden opriep Zuid Korea hulp te bieden, was er geen Sovjet-afvaardiging aanwezig die een veto kon uitbrengen.
Nederland had er aanvankelijk niet veel trek in om een bijdrage te leveren aan de VN-Strijdmacht. De toenmalige minister president Willem Drees vreesde dat een te heftige reactie op de Noord-Koreaanse agressie een uitslaand regionaal of wereldwijd conflict zou veroorzaken. Daarnaast voelde de regering er winig voor om door vergaande defensie inspanningen in Azie de begroting onder druk te zetten.. De naoorlogse wederopbouw zou hier immers mee in gevaar worden gebracht. Vandaar dat Den Haag ijverig naar een midel zocht om op de VN-oproep te reageren zonder de eigen positie al te zeer te belasten op te compromitteren.. Een oplossing werd gevonden in het uitsturen van de Koninklijke Marine. Op 3 juli 1950 maakte de in Indonesie gestationeerde torpedobootjager Hr. Ms. Evertsen zich gereed voor vertrek. Drie weken later verscheen dit schip in de Koreaanse kustwateren.
Het was hiermee het eerste van in totaal zes Nederlandse oorlogsbodems die tot 1955 die deel uit zouden maken van de United Nations Naval Forces. De Verenigde Staten westen verder te bewerkstelligen dat Nederland een detachement Koninklijke Landmacht naar Korea stuurde.
Eind oktober 1950 vertrokken ruim zeshonderd KL-militairen aan boord van het troepentransportschip Hr.Ms. Zuiderkruis.
Tot de wapenstilstand in juli 1953 zouden bij deze inzet 123 soldaten van de KL het leven laten.
De maritieme strijdkrachten van de Verenigde Naties stonden onder bevel van de commandant van de Amerikaanse zeestrijdkrachten in het Verre Oosten. Hr.Ms. Evertsen maakte tot 12 september 1950 deel uit van Task Group 96.5: Korean Support Group van Task Force 96. Na die datum ging Task Group 96.5 als de zelfstandige Task Force 95: United Nations Blockade and Escorte Force door het leven.
Beschietingen
De Evertsen, maar ook de andere elkaar aflossende schepen van de Koninklijke Marine, moetsen in dit verband een heel pakket aan taken verrichten.
Langs de Koreaanse kust, voornamelijk aan de westkant van het schiereiland, voerden ze patrouilles uit om infiltraties te vereidelen, mijnen te traceren en vijandelijke scheepsbewegingen teniet te doen.Daarnaast escorteerden ze regelmatig een Amerikaans of Brits vliegkampschip.Bij het zogeheten Bird Dog Namen ze positie in tussen de wal en het vliegkampschip om neergestorte vliegers snel op te kunnen pikken. Verder vervulden de escorterende jagers beurtelings de rol van Plane Guard Station achter een carrier, eveneens om vliegers die in zee waren gecrasht op te vissen.
Ook bestookten de Nederlandse schepen vijandelijke troepenconcentraties en infrastructuur. Sporadisch hielden ze zich op aan de oostkust van Korea, om de daar gelegen militair-industriële complexen en de kustspoorlijn onder vuur te nemen.
Hr.Ms. Evertsen was vanaf 16 juli 1950 gestationeerd in Sasebo, een vervallen marine basis op het Japanse eiland Kiusju.
Begin augustus werd bij een patrouille reeds een Noord-Koreaanse kustbatterij uitgeschakeld. Op de 9e van die maand stootte het schip echter op een rif. De torpedobootjager liep hierbij dusdanig veel averij op, dat een bezoek aan de Naval Dockyards te Hong Kong noodzakelijk werd. Pas op 2 december 1950 was de Evertsen weer inzetbaar.
Bij terugkeer die zelfde maand in de Gele Zee, bleek dat de Defensie-organisatie in Den Haag het winterse klimaat van Korea niet goed had ingeschat. In plaats van de verwachte tropische omstandigheden (die hier van mei tot september heersen) werden de Jannen verrast door temperaturen van min 20 graden. De eerste weken hierna moest de bemanning van Hr.Ms. Evertsen klappertandend doorbrengen.
Train busters club
Op 18 april 1951 werd de Evertsen door de torpedobootjager Hr.Ms. Van Galen vervangen. De Piet Hein, de Hr.Ms. Van Galen op 2 maart 1952 afloste, was vervolgens de einige van de in de Koreaanse wateren ingezette oorlogsbodems, die zich lid mocht noemen van de Train Busters Club van Task Force 95.
Schepen van dat vlootverband voerden geregeld package sweeps uit op de Koreaanse kust. Dit waren patrouilles langs het spoortraject tussen twee tunnels, de zogenoemde packages. Gedurende een dergelijke missie slaagde de Piet Hein er in een vijandelijke trein met gericht vuur uit te schakelen.
Op 19 januari 1953 loste Hr.Ms. Johan van Maurits Nassau de Piet Hein af. Van de 183 marinemensen die dit fregat bemanden, zou er 1 Nederland niet weerzien. In een poging een zieke Zuid-Koreaanse militair te evacueren, sneuvelde op 26 februari 1953 telegrafist C. van Vliet door eigen vuur van Zuid-Koreaanse troepen. Hij was de enige marineman die tijdens de operationele inzet van de KM in de Korea-oorlog het leven zou laten.
Rustiger vaarwater
Naast de eerder genoemde taken kreeg de Maurits ein juli 1953 een speciale missie. Tijdens pogingen de ter hoogte van de 38ste breedtegraad (de grens van juni 1950) gelegen eilanden Sunwi Do en Yuk To te heroveren, leidde het fregat toestellen van HMS Ocean naar hun doelen.
Van mei tot oktober 1953 bevonden zich aan boord van dit Britse vliegkampschip overigens ook drie Nederlandse marinevliegers die opereerden met Hawker Seafury jager/bommen-werpers.
Na het op 27 juli 1953 gesloten bestand tussen Noord- en Zuid-Korea kwam de Maurits in rustiger vaarwater terecht. De twee fregatten die na de Maurits de Kninklijke Marine in de Koreaanse wateren vertegenwoordigden, Hr.Hs. Dubois en Hr.Ms. Van Zijll, kenden een wat minder spectaculaire inzet dan hun vier voorgangers. Zij beperkten zich grotendeels tot patrouillegang en het toezien op het bestand. De van Zijll keerde op 24 januari 1955 huiswaarts.
Verdienstelijk
Het totaal aan marinepersoneel van de zes schepen dat in de Koreaanse wateren had gediend bedroeg ruim 1300. Ook werkten er nog 14 Jannen op diverse marinebases in Japan. Voor hun verdienstelijk optreden ontvingen de vier Nederlandse schepen die in de periode juli 1950 tot juli 1953 als onderdeel van de Zevende Vloot in de Koreaanse wateren hadden gediend de Koreaanse Distinguised Unit Citation.